Nog een site van WordPress
Missive voor Aleidis Dierick
De liefde maakt ons niet blind. Zij is een kostbaar dier
dat ons bespringt.
Denk maar aan Leda en haar fladderende zwaan
of aan de maagd en haar eenhoorn
in het ondoordringbaar woud.
Want u weet het: alleen een engel heeft geen angel.
Hendrik Carette
Het panorama (360°)
Stendhal was een polemische persoonlijkheid.
Jan Fontijn, Stendhal
Stendhal zag het al vanuit het dal
van bij ’t begin in Grenoble
en later als soldaat van Napoleon.
Hij zag het bij de beklimming
en afdaling van de Sint-Bernard
te midden van de Alpen.
Hij zag het als consul in Civitavecchia
starend naar het weelderig krullende haar
van een dame met een zware damesboezem
in een feestelijke balzaal tijdens een galabal
of eenzaam in de straten of op een plein
in één van die noordelijke Italiaanse steden.
Nooit raakte hij het panorama kwijt
zoals bij een verliefde zijn of haar liefde
nooit verkwijnt en verdwijnt.
Hendrik Carette
Keer terug naar uw dorp!
Het ‘Keer terug naar uw dorp’, waarop Franstalige tegenbetogers in de jaren zestig Vlaamse betogers in Brussel onthaalden, had blijkbaar diepe historische wortels.
Frank Judo, Het bewaren waard
Toen ik als piepjonge betoger in Brussel marcheerde in de Marsen op Brussel in het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw werden wij verwelkomd door rabiate Franstalige tegenbetogers met een plakkaat waarop stond: Keer terug naar uw dorp! Mijn zes jaar oudere broer Antoon en ikzelf waren toch wat verbaasd. Wij kwamen beiden uit de oude stad Brugge wat toch bezwaarlijk een dorp kon worden genoemd. En vele andere betogers kwamen uit Antwerpen, Gent, Mechelen en Kortrijk wat ook toen toch al geen dorpen waren. De minachting die uit deze slogan sprak betekende toen dat wij werden beschouwd als kleine boeren die geen Frans konden of wilden spreken en die de pretentieuze grootstad Brussel toen twee keer onveilig maakten met die massale optochten of die Marsen op Brussel. Vele jaren later woon ik al meer dan die decennia in Schaarbeek waar de nu vergeten rebelse flamingant Emmanuel Hiel woonde.
Jan Greshoff, de Nederlandse vriend van Willem Elsschot, woonde ook ooit in Schaarbeek en emigreerde naar Zuid-Afrika toen het daar voor blanken nog veilig was. De Zuid-Afrikaanse schrijver John Coetzee emigreerde dan weer naar Australië. Leo Poppe vluchtte naar Argentinië. Hendrik de Man vestigde zich in Zwitserland. Stefan Brijs schreef al een boek over zijn nieuw thuisland Andalusië. Ezra Loomis Pound emigreerde naar Italië en zijn graf bevindt zich in Venetië. Lev Trotski vluchtte naar Mexico. Gerard Reve stierf in Zulte. Astère Michel Dhondt vestigde zich over de grens in Maastricht. Wies Moens bleef als balling in Nederlands Limburg. Henri Michaux minachtte België en week uit naar Frankrijk. Multatuli overleed in Duitsland te Ingelheim am Rhein. Cyriel Verschaeve overleed in Oostenrijk in Solbad Hall in Tirol. Bernard Groethuysen die geboren was in Berlijn, die een Nederlandse vader had en een Russische moeder, overleed in Luxemburg, de hoofdstad van het piepkleine hertogdom Luxemburg. Oscar Wilde crepeerde in Parijs. De Baltische baron Roman Fedorovitch Ungern-Sternberg werd in 1921 gefusilleerd door het Rode Leger in Mongolië. Marguerite Yourcenar bezweek in de noordelijke staat Maine van de Verenigde Staten op het eialnd Mount Desert. James Joyce overleed in Zürich. Simon Leys, de Chinakenner en de man die Mao ontmaskerde, overleed in Canberra, de hoofdstad van Australië. Lord Byron stierf in zijn geliefde Griekenland. De Roemeense filosoof E.M. Cioran overleed in Parijs en schreef daar al tientallen jaren in het Frans. De Noor Karl Knausgard emigreerde naar het zuiden van Zweden. De Amerikaanse blueszanger en banjoman Deroll Adams stierf in Antwerpen. Koningin Christina van Zweden stierf niet in Zweden, maar in de stad Rome waar ook de Oostenrijkse dichteres Ingeborg Bachmann overleed. De Siberische monnik Grigori Raspoetin werd vermoord in de moerasstad St. Petersburg. De kunstschilder Paul Delvaux overleed in Veurne waar ook de priester en pastoor van Beauvoorde Frans Terrie, de vriend van Anton van Wilderode, overleed. De dorpen waar ik wel graag zou terugkeren zijn Lissewege, Houthulst en Schilde. Of gewoon het Heuvelland om Maaike weer te zien. Of naar Aalbeke om aan te schuiven aan een feestelijke vriendendis.
Hendrik Carette
Schaarbeek, 11 juli 2022
De sublieme somberman Remco Campert
De grote Drie van de Nederlandse poëzie zijn volgens mij Jacques Hamelink, Herman Hendrik ter Balkt en H.C. ten Berge, maar daarvoor was er toch ook nog Adriaan Roland Holst, Hendrik Marsman en Jan Slauerhoff. En achter deze twee beroemde trio’s zweeft de schim van Remco Campert. Wat was ik fier en trots toen in hij in 1975 of 1976 in zijn tijdschrift Gedicht (uitgegeven door De Bezige Bij, waarvan hij de enige redacteur was), – ik was toen amper dertig jaar oud – drie gedichten van mij publiceerde in dit tijdschrift (het was nummer zes en het waren mijn drie eerste Friesland-gedichten die voordien werden geweigerd door de Dietsche Warande & Belfort!) waarvan er maar twaalf nummers hebben bestaan. En niet zozeer uit ijdelheid maar omdat dit feit voor mij een persoonlijke bevestiging was of een bewijs dat ik altijd maar gedichten moest schrijven. Altijd maar.
Zoals hij de woorden altijd maar in zijn prachtig en triest gedicht ‘Lamento’ dat hij zo goed zèlf kon voorlezen. Zonder stemverheffing, zonder literaire pose. Zonder enige valse sentimentaliteit, zonder hoogdravendheid. Met gevoel voor timing en met zijn heel eigen stem. Licht sardonisch en altijd maar en sourdine. Een groot dichter in zijn kleine open cocon. En deze twee laatste woorden zijn zijn woorden.
Hendrik Carette
Schaarbeek, Zondag 10 juli 2022
Zeven brandend actuele vragen
Zijn er nu nog gevaarlijke slangen op het Slangeneiland in de Zwarte Zee?
*
Zou Wladimir Poetin het niet betreuren dat het tsaristische Rusland in de negentiende eeuw het koude onherbergzame Alaska verkocht aan de Verenigde Staten van Amerika?
*
Zou er verlichting en verwarming zijn geweest in de grot van Plato?
*
Wie had ooit gedacht dat de Ronde van Frankrijk voor wielrenners zou beginnen
in de Deense hoofdstad Kopenhagen? Is dit geen chauvinisme van de Fransen?
*
Wie heeft geen angst voor de ontelbare zwarte gaten in de ontstellende ruimte die onze kleine blauwe planeet omringt.
*
Welke geleerde baardaap kan ons genezen van de apenpokken?
*
Wanneer komt mijn Messias mij voorgoed bevrijden van mijn lijden?
Hendrik Carette
Schaarbeek, 1 juli 2022
Elisée Reclus: Sterven in Thourout
Sterven In Thourout (Zo klinkt Torhout zowel in het Frans als in het West-Vlaams) het is niet aan iedereen gegeven. En voor de wereldberoemde Elisée Reclus van de gebroeders Reclus was dit toch wel een onverwachte gebeurtenis. Want volgens de dichter Renaat Ramon in zijn gedicht ‘Ach, Torhout’ in zijn bundel Ansichten (Antwerpen, 1980) is er niets in Torhout. Hoewel de beroemde normaalschool daar is voor de opleiding van onderwijzers zoals F.R. Boschvogel (Frans Ramon), Jozef Deleu en mijn oudste broer Antoon Carette die daar hebben gestudeerd. En ook de historische waterburcht van Wijnendaele ooit opgericht door graaf Robrecht de Fries.
En waar de anarchist, geograaf, atheïst, idealist, vrijmetselaar, wereldreiziger Elisée Reclus voor de derde maal de liefde vond en de dood in de armen van zijn geliefde Florence de Brouckère want hij stierf in Torhout in 1905.
Wie was eigenlijk die ecologist avant la lettre en schrijver van ongelooflijk massieve en exhaustieve boeken? Het antwoord is eenvoudig: hij was een Frans genie die de hele aarde omschreef en vooral al die beken en rivieren, bergen en trieste troepen, vlaktes en valleien, bossen en wouden, ravijnen en meren, vijvers en gletsjers, akers en landerijen. En hij was bevriend met de Russische prins Kropotkine en ook met de Russische grootgrondbezitter en anarchist Bakoenin.
Hélène Sarrazin schreef de biografie Elisée Reclus ou la passion du monde (Paris: Editions du Sextant, 2004) met een inleiding van de Schot Kenneth White die in Bretagne woont. En Jan-Didier Vincent schreef het boek Elisée Reclus, géographe, anarchiste, écologiste (Paris: Flammarion, 2014). Zelfs een groot verwoed lezer heeft minstens een maand nodig om al zijn instructieve boeken te lezen. Of zou een maand in een verlaten bungalow in het Houtland rond Torhout moeten verblijven om de visie en de gedachten van deze merkwaardige man rustig te bestuderen. En dan zijn er nog zijn brieven aan zijn broers, zijn zusters en zijn vrienden over de hele wereld.
Hendrik Carette Schaarbeek, Pinksteren, 2022
Een literair cadeau
Gisteren vond ik in mijn brievenbus een nieuw boekje van de hand van mijn geleerde vriend Paul Claes. De titel is De pet van Charles Bovary en het werd mooi uitgegeven ter gelegenheid van het dertigjarig bestaan van de culturele vereniging Het Gemenebest in Kalmthout. Het is een mooi cadeau, want er zijn maar 100 (honderd) exemplaren van gedrukt en elk exemplaar werd gehandtekend door de schrijver. Paul Claes heeft al meer dan 120 (misschien is het aantal zelfs hoger!) boeken geschreven en laten uitgeven. Samen met Frans Boenders, Patrick Lateur en Frank Willaert behoort Paul Claes tot een eminent kwartet van geleerde letterkundigen die mij regelmatig verblijden en verrassen door hun eruditie, hun expertise en hun werkkracht. Ik denk of durf, zonder enige ironie of spot, te denken dat dit unieke kwartet mij regelmatig vertroosting biedt in deze nu geheel verloren en geschonden wereld.
H.B.C.
Schaarbeek, 17 mei 2022.
Nederlandse woorden
Op het computerscherm van de zwaar besnorde sympathieke dichter Bert Bevers, op zijn soort van digitale plaatjes met praatjes in zijn haast dagelijkse rubriek ‘Gemengde berichten’ van gisteren 9 mei 2022 las ik zijn leukste woorden.
Naar het voorbeeld van Bert maak ik nu een opsomming van mijn uitverkoren woorden zoals onder meer bij voorbeeld:
Uiterwaarden, schout-bij-nacht, zoetwaterkapitein, dijkgraaf, koekenbakker, grutter, kattenmelker, strandjanet, mythomaan, moeraskoorts, ketellapper, kompel, foliant, vertrooster, verschoning, zelfbevlekking, kroegtijger, querulant, plagiaris, geestigaard, woesteling, eilandhopper, wadloper, jutter, kluizenaar, grensganger, anachoreet, wentelteefje, heidebrand, veemgericht, volkswoede, gepeupel, plebs, landadel en zielenadel. Maar het eerste uiterwaarden is en blijft voor mij het mooiste.
Hendrik Carette
Schaarbeek, 10 mei 2022
Mozes, Mohammed en de Mensenzoon
Tussen de ruïnes van Raqqa
in het land waar Saulus Paulus werd
wordt het leven in de steden verwoest
door de rabiate volgelingen van Mozes,
de prins van Egypte,
door de volgelingen van Mohammed,
de boodschapper en de profeet
en de volgelingen van de Messias
die voor de enen nog moet komen
en voor de anderen al gekomen is
als goddelijke Mensenzoon.
Hendrik Carette
Het dieet van een aloude anachoreet
Geef mij het water van de Minnebron
en de moedermelk van Maria,
de vierde persoon Gods.
Maar geen waterige soep voor gevangenen.
Geef mij de wijn uit de tonnen
van uw ondrinkbaar venijn
en het laatste water uit de put van uw woestijn.
Geef mij het water uit de bult van uw kameel
of van uw cactus.
Geef mij het water van uw zweet en de laatste tranen
van uw liefdesleed.
Geef mij de regen die genadiglijk in regendruppels
uit de hemel valt.
Maar geef mij geen smaakloos kraantjeswater
en geen water uit uw zoutloze binnenzee.
Geef mij geen chocolade, limonade en marmelade
maar havermoutvlokken en karnemelk
zoals in mijn kinderjaren die harde hongerjaren waren.
Hendrik CARETTE