Een treinreis naar het noorden des lands

                                 voor de haikudichter Herwig Verleyen

 

Een koterij, een weiland, een silo en een korenveld schuiven voorbij.

Dit is een land voor grutters (grauwe erwten) en norse grondwerkers.  

 

Triangels tintelen en rinkelen aan slagbomen met rode noodsignalen

en trage zwarte rivieren verdwijnen in tunnels en stilstaande kanalen.

 

Schonkige koebeesten schurken zich tegen de wind en een bleek kind

blijft naar ons wuiven tot onze wagon verglijdt over een ijzeren brug.

 

Het linnen ligt gewassen op het Groninger gras. Een melkmeisje lacht.          

Onze trein rolt noordwaarts naar waar de nacht en de veerboot wacht.

 

Hendrik Carette  

Hollandse sigaren, Franse drank, boerenkost en een Vlaamse vrouw en… laat de wereld maar draaien.  

Antoon Vander Plaetse (Tijdschrift Vlaanderen, nr.136, nov.-dec. 1973) 

 

 

 

 

Op zondag  20 maart 2011 (vanaf 13.30 tot 18.30 uur) leest Hendrik Carette gedichten voor in ‘Dichter aan Huis’. Dit festival gaat door op diverse locaties in Beauvoorde (Veurne).

Onthaalpunt : koetshuis Kasteel Beauvoorde in de Wulveringemstraat. Meer info : segher.marc@skynet.be   

Het wonderlijke woordenweb van Hubert van Herreweghen

 

Alle kunst berust op het publiek maken van het persoonlijke, daarom is alle kunst een ontmoeting met

een kunstenaar. Er is verschil tussen het private en het persoonlijke, en dat verschil bepaalt het onderscheid tussen schijnkunst en kunst.

            Connie Palmen, Het geluk van de eenzaamheid      

 

De dichter Hubert van Herreweghen hamstert onze taal. Geen enkele andere dichter in ons taalgebied (misschien met uitzondering van de zo welig woekerende dichter Herman Hendrik ter Balkt) bewaarde zo’n groot aantal zeldzame woorden in zijn woordenkluis als hij dit deed met ‘kaamsel’, ‘keest’, ‘kaantjes’, ‘karakol’, ‘kornoeljebloed’, ‘vlonder’, ‘malve’, ‘moederen’, ‘sloren’, ‘heemst’, ‘voorbroek’, ‘dul’, ‘zuchtig’, ‘zwank’ en andere  mooie ‘koleuren’. Deze woorden zijn uiteraard van iedereen en zijn terug te vinden in onze woordenboeken, maar alleen hij raapte ze weer op en liet ze klinken aan de schelp van ons oor.         

Zijn vriend en collega, de letterkundige Willy Spillebeen, was in zijn brief aan deze dichter allicht wat voorbarig toen hij over Een lamentatie van de melaatse koning¹ uitbundig schreef en dacht : “Na zoveel meesterlijke gedichten is dit je meesterstuk, je ‘testament’ met gebruikmaking van het Testament.” Want vier jaar later verscheen plots nog de dichtbundel Webben & wargaren² van deze Brabantse dichter (°Pamel, 1920) en deze nieuwe dichtbundel is zowel zijn beste dichtbundel uit zijn lang en vruchtbaar leven als de beste dichtbundel die het voorbije jaar (2009) in het hele Nederlandse taalgebied is verschenen. Zonder dan nog de acht gedichten te mogen vergeten die onlangs verschenen in Het Liegend Konijn³ en die bij nader inzien niet in zijn meest recente bundel zijn opgenomen.

In dit essay wil ik aantonen hoezeer deze poëzie is tegengesteld aan de postmoderne poëzie, het light verse, de taalarmoede, het betekenisloze, het gratuite, het rijmloze, het onoriginele en het aldus domweg vervelende van veel huidige war- en orakeltaal en andere vormen van schijnpoëzie. Ik wil deze stamelende, stokkende en soms schorre staccatostem die uit deze verzen opstijgt dan ook niet imiteren of parafraseren maar zal toch wel moeten citeren. De kunst van het citeren zal mij moeten helpen bij het benaderen (niet het ontrafelen) van het wonderlijke woordenweb van deze dichter die op hoge leeftijd met deze bijna nederige (de bundel werd uiterst sober uitgegeven en bevat niet één motto, opdracht of citaat van een andere dichter of een directe of indirecte verwijzing naar een andere auteur) naakte (de woorden werden naakt aaneengeregen) dichtbundel zijn hoogste bergpad heeft bereikt. Hij moest darvoor eerst lang en geduldig slijpen in zijn donkere haast mystieke smidse en het uiterst gebalde maar perfect rijmende en zeer klankrijke gedicht ‘Zang’ is als een microscopisch kleine poëtica die in zijn bedrieglijke eenvoud de hele poëticale wereld van deze dichter als in een schitterend sneeuwkristal bevat :

 

                        Al wat ik kreeg van kunde

                        van taal en tong,

                        bleef ik slijpen tot het zong,

                        al was ’t van slijpen dat ‘t verdunde.

 

Ook het andere, veel langere, poëticagedicht dat gewoon de titel ‘Poëzie’ kreeg getuigt opnieuw van de grootse eenvoud van deze dichter en ik citeer hiervoor enkel de twee laatste strofen :

 

                                    de verbazing om ’t gewone,

                                    wat daar staat, gereed, gezond,

                                    ’t allermeest gewone is ’t schone.

 

                                    Nederig mag het woord het noemen,

                                    ’t raakt het niet, het draait er rond.

 

En dit Gezelliaanse slot klinkt in deze postmoderne tijd allicht als van een wereldvreemde, maar laat de lezer (met het innerlijk oor) in een tactiele en sonore taalwereld bedremmeld achter. Wie nog in staat is om een dichter te aanhoren en even het complexe spel van metaforen, anapesten en anakoloeten te vergeten komt bij het lezen van deze dichter zeker tot rust in ‘Het huis ten halve’, de derde cyclus van deze bundel waarin elf gedichten staan die ik als de mooiste en meest mysterieuze (met tegelijk een zeldzame transparantie) gedichten van deze nu net niet altijd zo bezonken dichter, die vanaf zijn debuut eerder bij de wijze (traditionalistische)  klassieke dichters werd gerekend. Om dit laatste definitief te ontkrachten volstaat het om het gedicht ‘Dorst’ uit deze cyclus te lezen :

 

                        Voor de leeftocht laat op zwier,

                        de arme stroper leeft ervan,      

                         zet zijn fuik en vult zijn kruik,

                        ’t eenzaam hart zoekt er vertier,

                        ran ran rataplan,

                        voor de wraak of vriendschap dan:

                        wie luisteren en loeren kan,

                        ’s avonds aan water vindt hij ’t dier,

                        en wie het spoor volgt en het plan,

                        ’s avonds bij wijn vindt hij de man,

                        ra ra rataplan,

                        ra ra ran.

 

Want wie hier enkel de vier eerste regels zou lezen, zou maar al te makkelijk in slaap kunnen vallen of zich laten misleiden, maar daar is plots de (mentale) cesuur met dat ran ran rataplan dat als het ware elke zweem van kitsch uit het hele gedicht haalt en dit zeer ritmische gedicht uitzuivert en er een bezwerende raadselachtige toets aan geeft. Niemand, vermoedelijk ook de dichter zèlf niet, weet wat deze wat ludieke klanknabootsing letterlijk en figuurlijk zou kunnen betekenen. Is het zomaar gewoon een klankrijk tussenwerpsel of is het een echte stijlfiguur? Zou ik het vragen aan de   hoogleraar Dr. W. J.M. Bronzwaer? Nee, natuurlijk niet, ik weet niet eens of deze zeer geleerde professor nog leeft. En ik heb het dus opgezocht in één van de drie   belangrijke boeken van deze auteur die ik bezit. Ik verwijs hier dan ook graag naar zijn voor mij onmisbare ‘Nieuwe Nederlandse poëtica’ Lessen  in lyriek⁴ waar ik dit klein raadsel hopelijk kon ontraadselen. Uiteindelijk kwam ik terecht in het vierde hoofdstuk ‘Herhalingsfiguren’ bij de termen klankexpressiviteit, klankpoëzie, poésie pure, rijm, homoioteleuton, rijmdwang, groeirijm, slinkrijm en stichische verzen. En misschien bieden al deze termen wel de oplossing van dit linguïstisch probleem, maar ik bleef verweesd achter met de zin of de betekenis van de zo ritmische cadans van ran ran dat hier zowaar in drie verschillende vormen subtiel wordt herhaald en het korte gedicht afrondt als een glanzende kei of een taalbouwsel dat zeker geen verwarrend taalbrouwsel is geworden. Ik denk of vermoed dat het raadsel een raadsel moet blijven voor wie luisteren en loeren kan.

De alerte lezer van dit gedicht en van de poëzie van Hubert van Herreweghen zal trouwens dadelijk denken aan dat terecht zeer bekende en strakke gedicht ‘Brak’ uit de gelijknamige bundel (1977) dat eindigt op : “Het is een geur die ik moet vinden, / het is een spoor, geen onderdak.” en dat helaas niet in de lijvige bloemlezing Hotel New Flandres (Gent : Poëziecentrum, 2008) is te lezen, waarin trouwens slechts vijf gedichten van H.v.H. te vinden zijn.  

De zoon van Bosch

Het voorlaatste gedicht uit die cyclus ‘Het huis ten halve’ is een ode aan het vasten en dit na een reeks gedichten waarvan alleen al een groot aantal korte titels als ‘De oude kroeg’, ‘De waardin’, met uitzondering van het titelgedicht ‘Het huis ten halve’, gevolgd door ‘Een kastelein’, het hoger geciteerde ‘Dorst’, ‘Proeven’ en ‘Verlichte wijn’ duidelijk maken dat het hier gaat over een soort van geestelijke drinkliederen met dan als apotheose en sluitstuk die onverwachte ode aan het ‘Vasten’ dat aanvangt met de plastische en krachtig klinkende eerste zin in de eerste strofe : “De tanden open voor de bete, / honger is ons gemene lot / sinds mensheid gaat op zoek naar eten.” En opnieuw krachtig rijmend eindigt na een opsomming van de geneugten van tafel en beker met het tweeregelige eindvers : “Laat me dan dorst en honger eren / met de eremieten in hun hok.”  En in het gedicht ‘De verloren zoon’ komt zelfs het verrassende betekenisvolle beeld voor van de zoon van Bosch (niet van Breughel, die hier te lande allicht te veel naar folklore en gepopulariseerde boerentaferelen zou verwijzen,  maar van de schilder Bosch!). Die hele cyclus rondt de oude wijze dichter af met een streng levensgedicht ‘De lange nacht’ dat dan ook aanvangt met imperatieve vermaningen voor het leven : “Vast in de dag, prevel en zing / zijn lof bij nacht, de lange nacht, / verzaak de smaak en tinteling / van weelde en wat met armoe lacht.”  en bevat opnieuw een krachtig en prachtig beeld van een kernachtige poëtica waarin deze dichter de werkplaats van een dichter en een mysticus met een duistere smidse of een smis vergelijkt en oproept.

Wie dus dacht dat deze dichter al uitgezongen was, of verdord en uitgedoofd  zomaar wat bij de Leuvense stoof zou zitten rusten en mediteren vergist zich schromelijk. De roemruchte Franse schrijver Michel Houellebecq schreef in een essay⁵ niet zonder enige onderkoelde ironie : “Un poète mort n’écrit plus. D’où l’importance de rester vivant. » en ook nog met de nodige ernst : « La première démarche poétique consiste à remonter à l’origine. À savoir : à la souffrance. »

Toch wil en mag ik mij niet beperken tot die ene cyclus. Zo is er in de eerste cyclus ‘Webben’ een gedicht als ‘Eenmanstheater’ dat er als het ware helemaal uitspringt door de sublieme subtiele humor en de bijna boeddhistische  levenswijsheid die alleen uit de pen van een al wat oudere dichter kon komen :

 

Beklaag niet de stokoude man,

die op de stoep, zo snel hij kan,

                                          de zolen schuifelt een voor een, 

      om tussen voet en voet te wachten

     tot hij weer klaar is met een been.

      Hij huppelt in gedachten.  

 

De mysterieuze cyclus onder de titel ‘Mandorla’ heeft een aureool van een haast hemelse mystiek die zeer rauw en nauw verbonden is aan de door deze dichter bewoonde aarde. Niet voor niets had één van zijn vroegere bundels de titel Aardewerk⁶ en in het gedicht ‘Dauw’ zendt deze dichter zelfs berichten naar de engelen. In het uiterst samengebalde gedicht ‘Dwang’ voelt de lezer goed de plichtsdrang van het morele moeten dat hier hard botst tegen het existentiële van de ongeschoeide voeten of het ook door Willy Spillebeen reeds verwoorde dualisme⁷ van “zondigheid – verlossingsdrang , natuur – bovennatuur, hel – hemel, onleefbaar leven – paradijselijke toestand” dat als het ware de hele de thematiek van deze dichter omspant. Daarvoor  had de dichter Van Herreweghen herhaaldelijk en voortdurend zijn toverwoorden nodig en kijkt hij terug naar de tijd toen de meid de geitenmoeder molk. Daarvoor moest hij de taal ontvetten, of zoals in het gedicht ‘Verlangen naar de winter’ (dat hier in een schrille tegenstelling staat tot het gedicht ‘Verweer tegen den winter’ van Richard Minne ) moest hij het mes zetten in al wat te wollig was en te wak want in zijn strijd met de tijd en op zijn lange landweg op zoek naar de betovering vond hij altijd al te veel gebladerte, en niet genoeg getak, te weinig magerte te welig aangevet. En hoewel hij een vorm vond die velen vonden (het rijmende klankgedicht) kerft en etst deze barse dichter met zijn hortende en stotende taal in zijn veelal akelig akkerland dat zich bevindt “tussen twee heuvelen van Brabant in” (deze laatste woorden zijn van zijn voormalige vriend en collega Jos de Haes). Alwaar zijn taal heen en weer slingert tussen de steilheid van een dichteres als Ida Gerhardt met haar soms stroeve en gestrenge oudtestamentische toon en de speelse rijmklanken van een andere (postkatholieke) latere Guido Gezelle.

 

Oneigentijds

Om al deze redenen en bij wijze van besluit zou ik zijn hele latere poëzie, ik  onderken een breuklijn (naar de vorm, niet naar de inhoud), tussen 1967 en 1977 of tussen Gedichten IV en de bundel Brak die dus tien jaar later verscheen, willen samenvatten en duiden in acht (acht is kracht) wezenskenmerken die ik als volgt zou willen definiëren en omschrijven :

1.      Zijn poëzie is eerder oneigentijds (Nietzsche niest hier boven mijn wit blad papier). Zijn poëzie bewijst of laat horen dat hij zeker geen wereldvreemde dromer is en al zeker geen rurale dichter die louter en alleen pastoralen heeft gemaakt. 

2.      Zijn poëzie is zeer existentieel . Het gaat hier om een dichter die alles groet wat ademhaalt, zie hiervoor het gedicht ‘Spiegeltent’ dat getuigt van een   ware zelfspot en pure zelfironie.

3.      Zijn poëzie is echt talig als taalhout voor het aanmaken van vuur. Deze dichter heeft al lang zijn eigen gloeiende stem. 

4.      Zijn poëzie staat autonoom als een autonoom kunstwerk en heeft geen intertextuele connotaties en andere al dan niet latente verwijzingen nodig om zijn thematiek te verwoorden.

5.       Zijn poëzie klinkt bedrieglijk eenvoudig en helder als het veranderende water van de duistere Herakleitos van Efeze.   

6.      Zijn poëzie lijkt mij eerder moeilijk vertaalbaar en dus uiterst moeilijk verraadbaar. Wat nogmaals bewijst dat zijn persoonlijke dichterstaal hem wel zeer eigen is.  

7.      Zijn poëzie is niet cerebraal en ook niet alles overwoekerend orgiastisch,  maar extatisch. De lezer voelt samen met en dankzij de woorden van deze dichter de extatische vreugde aan. Zie hiervoor o.m. het ‘Naschrift’ van zijn meest recente bundel met de tweeledige ‘Barvoetse vreugde’.

8.       Zijn poëzie zingt en zindert zonder enige rijmdwang als de sintels van een nog niet gedoofd (heilig) vuur.

 Wie de smidse van deze taaltovenaar heeft betreden, krijgt nog niet dadelijk het eeuwige leven maar misschien wel de genade van het naakte, niet altijd zo balsemende en zalvende woord.        

                                                                                                            Hendrik Carette     

Voetnoten

1.      Op het achterflap van deze bundel met vijfenveertig kwatrijnen en met mooie pentekeningen van zijn dochter Anne van Herreweghen, Leuven : Uitgeverij P, 2005.

2.      Met één pentekening (de kop van haar vader) van Anne van Herreweghen, Leuven : Uitgeverij P, 2009. 

3.      Tijdschrift voor hedendaagse Nederlandstalige poëzie onder redactie van Jozef Deleu, Leuven/ Amsterdam, april 2009, nr. 1, pag. 74-81.   

4.      Nijmegen : Sun, 1993, hoofdstuk 4, pag. 106-133.  

5.      in Rester vivant et autres textes, Michel Houellebecq, Parijs : Éditions Flammarion,  1997.

6.      Ondertitel ‘Gedichten VI’, Tielt : Lannoo, 1984, in de reeks ‘De golfbreker’.

7.      In zijn conclusie op p. 75 in Hubert van Herreweghen, Brugge : Orion, 1973, in de reeks ‘Ontmoetingen’ (literaire monografieën).                      

 

Bibliografie 

Uit den hoge, uit de grond, Bart van der Straeten, in het weekblad Knack, dd. 11 november 2009, p. 74 (Boek van de week). 

In de waterwingebieden, Gedichten 1953-1999, Herman Hendrik ter Balkt, Amsterdam : De Bezige Bij, 2000.

Bloemlezing uit de poëzie van Hubert van Herreweghen, samengesteld en ingeleid door Dirk de Geest, Gent : Poëziecentrum, 1999, in de reeks ‘Dichters van nu’.

Pajottenland, Maurits van Liedekerke, Leuven : Davidsfonds, 1999.  

Leven en kunst, door Yves T’Sjoen, in Ons Erfdeel, 1996, nr. 1, pp. 104-106,  over de dichtbundel Karakol (Tielt : Lannoo, 1995).  

Wandelen met Van Herreweghen, Stefaan Evenepoel in De Standaard der Letteren, dd. 16 januari 1993, over de dichtbundel Korf en trog (Tielt : Lannoo, 1992).

Hubert van Herreweghen : een Brabants handschrift met bijbelse glossen, Hendrik Carette in het cahier Vlaanderen Morgen, 1993, nr. 6, pp. 46-53.    

Verzamelde gedichten, van Jos de Haes, met een voorwoord van Ad Zuiderent die al op de eerste bladzij van zijn voorwoord ‘Jos de Haes, een Nederlands dichter?’   driemaal naar Hubert van Herreweghen verwijst, Antwerpen : Manteau, 1986.

 

 

Het wonderlijke woordenweb van Hubert van Herreweghen

 

Alle kunst berust op het publiek maken van het persoonlijke, daarom is alle kunst een ontmoeting met

een kunstenaar. Er is verschil tussen het private en het persoonlijke, en dat verschil bepaalt het onderscheid tussen schijnkunst en kunst.

            Connie Palmen, Het geluk van de eenzaamheid      

 

De dichter Hubert van Herreweghen hamstert onze taal. Geen enkele andere dichter in ons taalgebied (misschien met uitzondering van de zo welig woekerende dichter Herman Hendrik ter Balkt) bewaarde zo’n groot aantal zeldzame woorden in zijn woordenkluis als hij dit deed met ‘kaamsel’, ‘keest’, ‘kaantjes’, ‘karakol’, ‘kornoeljebloed’, ‘vlonder’, ‘malve’, ‘moederen’, ‘sloren’, ‘heemst’, ‘voorbroek’, ‘dul’, ‘zuchtig’, ‘zwank’ en andere  mooie ‘koleuren’. Deze woorden zijn uiteraard van iedereen en zijn terug te vinden in onze woordenboeken, maar alleen hij raapte ze weer op en liet ze klinken aan de schelp van ons oor.         

Zijn vriend en collega, de letterkundige Willy Spillebeen, was in zijn brief aan deze dichter allicht wat voorbarig toen hij over Een lamentatie van de melaatse koning¹ uitbundig schreef en dacht : “Na zoveel meesterlijke gedichten is dit je meesterstuk, je ‘testament’ met gebruikmaking van het Testament.” Want vier jaar later verscheen plots nog de dichtbundel Webben & wargaren² van deze Brabantse dichter (°Pamel, 1920) en deze nieuwe dichtbundel is zowel zijn beste dichtbundel uit zijn lang en vruchtbaar leven als de beste dichtbundel die het voorbije jaar (2009) in het hele Nederlandse taalgebied is verschenen. Zonder dan nog de acht gedichten te mogen vergeten die onlangs verschenen in Het Liegend Konijn³ en die bij nader inzien niet in zijn meest recente bundel zijn opgenomen.

In dit essay wil ik aantonen hoezeer deze poëzie is tegengesteld aan de postmoderne poëzie, het light verse, de taalarmoede, het betekenisloze, het gratuite, het rijmloze, het onoriginele en het aldus domweg vervelende van veel huidige war- en orakeltaal en andere vormen van schijnpoëzie. Ik wil deze stamelende, stokkende en soms schorre staccatostem die uit deze verzen opstijgt dan ook niet imiteren of parafraseren maar zal toch wel moeten citeren. De kunst van het citeren zal mij moeten helpen bij het benaderen (niet het ontrafelen) van het wonderlijke woordenweb van deze dichter die op hoge leeftijd met deze bijna nederige (de bundel werd uiterst sober uitgegeven en bevat niet één motto, opdracht of citaat van een andere dichter of een directe of indirecte verwijzing naar een andere auteur) naakte (de woorden werden naakt aaneengeregen) dichtbundel zijn hoogste bergpad heeft bereikt. Hij moest darvoor eerst lang en geduldig slijpen in zijn donkere haast mystieke smidse en het uiterst gebalde maar perfect rijmende en zeer klankrijke gedicht ‘Zang’ is als een microscopisch kleine poëtica die in zijn bedrieglijke eenvoud de hele poëticale wereld van deze dichter als in een schitterend sneeuwkristal bevat :

 

                        Al wat ik kreeg van kunde

                        van taal en tong,

                        bleef ik slijpen tot het zong,

                        al was ’t van slijpen dat ‘t verdunde.

 

Ook het andere, veel langere, poëticagedicht dat gewoon de titel ‘Poëzie’ kreeg getuigt opnieuw van de grootse eenvoud van deze dichter en ik citeer hiervoor enkel de twee laatste strofen :

 

                                    de verbazing om ’t gewone,

                                    wat daar staat, gereed, gezond,

                                    ’t allermeest gewone is ’t schone.

 

                                    Nederig mag het woord het noemen,

                                    ’t raakt het niet, het draait er rond.

 

En dit Gezelliaanse slot klinkt in deze postmoderne tijd allicht als van een wereldvreemde, maar laat de lezer (met het innerlijk oor) in een tactiele en sonore taalwereld bedremmeld achter. Wie nog in staat is om een dichter te aanhoren en even het complexe spel van metaforen, anapesten en anakoloeten te vergeten komt bij het lezen van deze dichter zeker tot rust in ‘Het huis ten halve’, de derde cyclus van deze bundel waarin elf gedichten staan die ik als de mooiste en meest mysterieuze (met tegelijk een zeldzame transparantie) gedichten van deze nu net niet altijd zo bezonken dichter, die vanaf zijn debuut eerder bij de wijze (traditionalistische)  klassieke dichters werd gerekend. Om dit laatste definitief te ontkrachten volstaat het om het gedicht ‘Dorst’ uit deze cyclus te lezen :

 

                        Voor de leeftocht laat op zwier,

                        de arme stroper leeft ervan,      

                         zet zijn fuik en vult zijn kruik,

                        ’t eenzaam hart zoekt er vertier,

                        ran ran rataplan,

                        voor de wraak of vriendschap dan:

                        wie luisteren en loeren kan,

                        ’s avonds aan water vindt hij ’t dier,

                        en wie het spoor volgt en het plan,

                        ’s avonds bij wijn vindt hij de man,

                        ra ra rataplan,

                        ra ra ran.

 

Want wie hier enkel de vier eerste regels zou lezen, zou maar al te makkelijk in slaap kunnen vallen of zich laten misleiden, maar daar is plots de (mentale) cesuur met dat ran ran rataplan dat als het ware elke zweem van kitsch uit het hele gedicht haalt en dit zeer ritmische gedicht uitzuivert en er een bezwerende raadselachtige toets aan geeft. Niemand, vermoedelijk ook de dichter zèlf niet, weet wat deze wat ludieke klanknabootsing letterlijk en figuurlijk zou kunnen betekenen. Is het zomaar gewoon een klankrijk tussenwerpsel of is het een echte stijlfiguur? Zou ik het vragen aan de   hoogleraar Dr. W. J.M. Bronzwaer? Nee, natuurlijk niet, ik weet niet eens of deze zeer geleerde professor nog leeft. En ik heb het dus opgezocht in één van de drie   belangrijke boeken van deze auteur die ik bezit. Ik verwijs hier dan ook graag naar zijn voor mij onmisbare ‘Nieuwe Nederlandse poëtica’ Lessen  in lyriek⁴ waar ik dit klein raadsel hopelijk kon ontraadselen. Uiteindelijk kwam ik terecht in het vierde hoofdstuk ‘Herhalingsfiguren’ bij de termen klankexpressiviteit, klankpoëzie, poésie pure, rijm, homoioteleuton, rijmdwang, groeirijm, slinkrijm en stichische verzen. En misschien bieden al deze termen wel de oplossing van dit linguïstisch probleem, maar ik bleef verweesd achter met de zin of de betekenis van de zo ritmische cadans van ran ran dat hier zowaar in drie verschillende vormen subtiel wordt herhaald en het korte gedicht afrondt als een glanzende kei of een taalbouwsel dat zeker geen verwarrend taalbrouwsel is geworden. Ik denk of vermoed dat het raadsel een raadsel moet blijven voor wie luisteren en loeren kan.

De alerte lezer van dit gedicht en van de poëzie van Hubert van Herreweghen zal trouwens dadelijk denken aan dat terecht zeer bekende en strakke gedicht ‘Brak’ uit de gelijknamige bundel (1977) dat eindigt op : “Het is een geur die ik moet vinden, / het is een spoor, geen onderdak.” en dat helaas niet in de lijvige bloemlezing Hotel New Flandres (Gent : Poëziecentrum, 2008) is te lezen, waarin trouwens slechts vijf gedichten van H.v.H. te vinden zijn.  

De zoon van Bosch

Het voorlaatste gedicht uit die cyclus ‘Het huis ten halve’ is een ode aan het vasten en dit na een reeks gedichten waarvan alleen al een groot aantal korte titels als ‘De oude kroeg’, ‘De waardin’, met uitzondering van het titelgedicht ‘Het huis ten halve’, gevolgd door ‘Een kastelein’, het hoger geciteerde ‘Dorst’, ‘Proeven’ en ‘Verlichte wijn’ duidelijk maken dat het hier gaat over een soort van geestelijke drinkliederen met dan als apotheose en sluitstuk die onverwachte ode aan het ‘Vasten’ dat aanvangt met de plastische en krachtig klinkende eerste zin in de eerste strofe : “De tanden open voor de bete, / honger is ons gemene lot / sinds mensheid gaat op zoek naar eten.” En opnieuw krachtig rijmend eindigt na een opsomming van de geneugten van tafel en beker met het tweeregelige eindvers : “Laat me dan dorst en honger eren / met de eremieten in hun hok.”  En in het gedicht ‘De verloren zoon’ komt zelfs het verrassende betekenisvolle beeld voor van de zoon van Bosch (niet van Breughel, die hier te lande allicht te veel naar folklore en gepopulariseerde boerentaferelen zou verwijzen,  maar van de schilder Bosch!). Die hele cyclus rondt de oude wijze dichter af met een streng levensgedicht ‘De lange nacht’ dat dan ook aanvangt met imperatieve vermaningen voor het leven : “Vast in de dag, prevel en zing / zijn lof bij nacht, de lange nacht, / verzaak de smaak en tinteling / van weelde en wat met armoe lacht.”  en bevat opnieuw een krachtig en prachtig beeld van een kernachtige poëtica waarin deze dichter de werkplaats van een dichter en een mysticus met een duistere smidse of een smis vergelijkt en oproept.

Wie dus dacht dat deze dichter al uitgezongen was, of verdord en uitgedoofd  zomaar wat bij de Leuvense stoof zou zitten rusten en mediteren vergist zich schromelijk. De roemruchte Franse schrijver Michel Houellebecq schreef in een essay⁵ niet zonder enige onderkoelde ironie : “Un poète mort n’écrit plus. D’où l’importance de rester vivant. » en ook nog met de nodige ernst : « La première démarche poétique consiste à remonter à l’origine. À savoir : à la souffrance. »

Toch wil en mag ik mij niet beperken tot die ene cyclus. Zo is er in de eerste cyclus ‘Webben’ een gedicht als ‘Eenmanstheater’ dat er als het ware helemaal uitspringt door de sublieme subtiele humor en de bijna boeddhistische  levenswijsheid die alleen uit de pen van een al wat oudere dichter kon komen :

 

Beklaag niet de stokoude man,

die op de stoep, zo snel hij kan,

                                          de zolen schuifelt een voor een, 

      om tussen voet en voet te wachten

     tot hij weer klaar is met een been.

      Hij huppelt in gedachten.  

 

De mysterieuze cyclus onder de titel ‘Mandorla’ heeft een aureool van een haast hemelse mystiek die zeer rauw en nauw verbonden is aan de door deze dichter bewoonde aarde. Niet voor niets had één van zijn vroegere bundels de titel Aardewerk⁶ en in het gedicht ‘Dauw’ zendt deze dichter zelfs berichten naar de engelen. In het uiterst samengebalde gedicht ‘Dwang’ voelt de lezer goed de plichtsdrang van het morele moeten dat hier hard botst tegen het existentiële van de ongeschoeide voeten of het ook door Willy Spillebeen reeds verwoorde dualisme⁷ van “zondigheid – verlossingsdrang , natuur – bovennatuur, hel – hemel, onleefbaar leven – paradijselijke toestand” dat als het ware de hele de thematiek van deze dichter omspant. Daarvoor  had de dichter Van Herreweghen herhaaldelijk en voortdurend zijn toverwoorden nodig en kijkt hij terug naar de tijd toen de meid de geitenmoeder molk. Daarvoor moest hij de taal ontvetten, of zoals in het gedicht ‘Verlangen naar de winter’ (dat hier in een schrille tegenstelling staat tot het gedicht ‘Verweer tegen den winter’ van Richard Minne ) moest hij het mes zetten in al wat te wollig was en te wak want in zijn strijd met de tijd en op zijn lange landweg op zoek naar de betovering vond hij altijd al te veel gebladerte, en niet genoeg getak, te weinig magerte te welig aangevet. En hoewel hij een vorm vond die velen vonden (het rijmende klankgedicht) kerft en etst deze barse dichter met zijn hortende en stotende taal in zijn veelal akelig akkerland dat zich bevindt “tussen twee heuvelen van Brabant in” (deze laatste woorden zijn van zijn voormalige vriend en collega Jos de Haes). Alwaar zijn taal heen en weer slingert tussen de steilheid van een dichteres als Ida Gerhardt met haar soms stroeve en gestrenge oudtestamentische toon en de speelse rijmklanken van een andere (postkatholieke) latere Guido Gezelle.

 

Oneigentijds

Om al deze redenen en bij wijze van besluit zou ik zijn hele latere poëzie, ik  onderken een breuklijn (naar de vorm, niet naar de inhoud), tussen 1967 en 1977 of tussen Gedichten IV en de bundel Brak die dus tien jaar later verscheen, willen samenvatten en duiden in acht (acht is kracht) wezenskenmerken die ik als volgt zou willen definiëren en omschrijven :

1.      Zijn poëzie is eerder oneigentijds (Nietzsche niest hier boven mijn wit blad papier). Zijn poëzie bewijst of laat horen dat hij zeker geen wereldvreemde dromer is en al zeker geen rurale dichter die louter en alleen pastoralen heeft gemaakt. 

2.      Zijn poëzie is zeer existentieel . Het gaat hier om een dichter die alles groet wat ademhaalt, zie hiervoor het gedicht ‘Spiegeltent’ dat getuigt van een   ware zelfspot en pure zelfironie.

3.      Zijn poëzie is echt talig als taalhout voor het aanmaken van vuur. Deze dichter heeft al lang zijn eigen gloeiende stem. 

4.      Zijn poëzie staat autonoom als een autonoom kunstwerk en heeft geen intertextuele connotaties en andere al dan niet latente verwijzingen nodig om zijn thematiek te verwoorden.

5.       Zijn poëzie klinkt bedrieglijk eenvoudig en helder als het veranderende water van de duistere Herakleitos van Efeze.   

6.      Zijn poëzie lijkt mij eerder moeilijk vertaalbaar en dus uiterst moeilijk verraadbaar. Wat nogmaals bewijst dat zijn persoonlijke dichterstaal hem wel zeer eigen is.  

7.      Zijn poëzie is niet cerebraal en ook niet alles overwoekerend orgiastisch,  maar extatisch. De lezer voelt samen met en dankzij de woorden van deze dichter de extatische vreugde aan. Zie hiervoor o.m. het ‘Naschrift’ van zijn meest recente bundel met de tweeledige ‘Barvoetse vreugde’.

8.       Zijn poëzie zingt en zindert zonder enige rijmdwang als de sintels van een nog niet gedoofd (heilig) vuur.

 Wie de smidse van deze taaltovenaar heeft betreden, krijgt nog niet dadelijk het eeuwige leven maar misschien wel de genade van het naakte, niet altijd zo balsemende en zalvende woord.        

                                                                                                            Hendrik Carette     

Voetnoten

1.      Op het achterflap van deze bundel met vijfenveertig kwatrijnen en met mooie pentekeningen van zijn dochter Anne van Herreweghen, Leuven : Uitgeverij P, 2005.

2.      Met één pentekening (de kop van haar vader) van Anne van Herreweghen, Leuven : Uitgeverij P, 2009.

3.      Tijdschrift voor hedendaagse Nederlandstalige poëzie onder redactie van Jozef Deleu, Leuven/ Amsterdam, april 2009, nr. 1, pag. 74-81. 

4.      Nijmegen : Sun, 1993, hoofdstuk 4, pag. 106-133.

5.      in Rester vivant et autres textes, Michel Houellebecq, Parijs : Éditions Flammarion,  1997.

6.      Ondertitel ‘Gedichten VI’, Tielt : Lannoo, 1984, in de reeks ‘De golfbreker’.

7.      In zijn conclusie op p. 75 in Hubert van Herreweghen, Brugge : Orion, 1973, in de reeks ‘Ontmoetingen’ (literaire monografieën).                      

 

Bibliografie 

Uit den hoge, uit de grond, Bart van der Straeten, in het weekblad Knack, dd. 11 november 2009, p. 74 (Boek van de week). 

In de waterwingebieden, Gedichten 1953-1999, Herman Hendrik ter Balkt, Amsterdam : De Bezige Bij, 2000.

Bloemlezing uit de poëzie van Hubert van Herreweghen, samengesteld en ingeleid door Dirk de Geest, Gent : Poëziecentrum, 1999, in de reeks ‘Dichters van nu’.

Pajottenland, Maurits van Liedekerke, Leuven : Davidsfonds, 1999.  

Leven en kunst, door Yves T’Sjoen, in Ons Erfdeel, 1996, nr. 1, pp. 104-106,  over de dichtbundel Karakol (Tielt : Lannoo, 1995).  

Wandelen met Van Herreweghen, Stefaan Evenepoel in De Standaard der Letteren, dd. 16 januari 1993, over de dichtbundel Korf en trog (Tielt : Lannoo, 1992).

Hubert van Herreweghen : een Brabants handschrift met bijbelse glossen, Hendrik Carette in het cahier Vlaanderen Morgen, 1993, nr. 6, pp. 46-53.    

Verzamelde gedichten, van Jos de Haes, met een voorwoord van Ad Zuiderent die al op de eerste bladzij van zijn voorwoord ‘Jos de Haes, een Nederlands dichter?’   driemaal naar Hubert van Herreweghen verwijst, Antwerpen : Manteau, 1986.

Geuze en humanisme, door Hubert van Herreweghen, Brussel : Vlaamse Club, 1955.  

 

Dag Hendrik, het lukt dus wel !

Een keuze uit mijn voornaamste publicaties in boekvorm

en in diverse tijdschriften

tijdens het voorbije decennium

(2000-2010)

 

Il y a toujours, dans la littérature, ceci de louche : la considération d’un public. Donc une réserve toujours de la pensée, une arrière-pensée où gît tout le charlatanisme. Donc, tout produit littéraire est un produit impur.  

Paul Valéry, Tel quel (1910)

 

1.      Dichtbundel Pact met Pound , 40 gedichten, Brugge : Kruispunt, 58 pp. , december 2000.

2.      ‘Mijn excuses’, column in het maandblad Meervoud, nr. 56, april 2000.

3.      Essay ‘De meester van de hexameter’, over de dichter en essayist Paul Claes in de Poëziekrant, jaargang 25, nr. 1, p.58-60, januari 2001.

4.      ‘René Char (1907-1988) : een prachtige poëet en partizanenleider’, column in het maandblad Meervoud, 9^de jaargang,nr. 66, p. 25-26, april 2001.

5.      Essay ‘Borges, leermeester in het labyrint’, in TeKos, jaargang 21, nr. 105, p. 35-39, juli 2002.

6.      ‘Het jaar van Marguerite Yourcenar’, column in het maandblad Meervoud, jaargang 10, nr. 82, p. 28-29, december 2002.

7.      Essay ‘Op de meersvlakte’, over Streuvels’ novelle ‘In ’t water’, in het achtste Jaarboek Stijn Streuvels , Tielt : Lannoo, p. 239-246, 2003.

8.       ‘Een zeeman aan hoger wal’, verhaal over een gefingeerde ontmoeting met de auteur Saint-Rémy, in het themanummer ‘Verzonnen levens’ van het tijdschrift Gierik & NVT, nr. 80, p. 35-39, herfst 2003.

9.      ‘Het rapaille der dichters’, gedicht in de Poëziekrant, jaargang 27, nr. 3, p. 79-80, mei 2003.

10.    ‘Veertien vragen aan de dichter Mark Braet’, interview in het ts. Kruispunt, nr. 192, p. 20-47, maart 2003.

11.    Essay ‘De oude bard en de zee’ over Hugo Claus, in het maandblad Ons Brussel, nr. 221, p. 28-29, november 2003.

12.    ‘De gesel der drankzucht’, essay in het themanummer ‘Laveloze letters’ van het tijdschrift Gierik & NVT, nr. 82, p. 6-10, lente 2004.

13.    Essay ‘De muzenzoon en het verboden gedicht van Christian Dotremont’ in het achtste Jaarboek Joris van Severen, Ieper : Studiecentrum Joris van Severen, p. 197-205, 2004.   

14.    ‘Over de vurige tong van Toon Roosens’, notities over Antoon Roosens (1929-2003) in het boek De rode tong van de leeuw,  Brussel : Meervoud, 2005.

15.    ‘Een oase in het Moerenland’, mini-essay over het gedicht ‘De Moeren’ van Fernand Florizoone in de brochure Fernand Florizoone 80^ste Lente Beauvoorde (Veurne), 31^ste Poëziefestival, 2005.   

16.    ‘Open brief aan Geert van Istendael’, column in het maandblad Meervoud, nr. 105, maart-april 2005.  Zijn antwoord verscheen in de rubriek Het Balkon van De Standaard van vrijdag 6 mei 2005.  

17.    ‘Un magnifique marchand de fumée : Paul Neuhuys’, essay over deze Franstalige Antwerpse dichter in Septentrion, Revue Trimestrielle, XXXV, nr. 2, p. 59-63, 2006.

18.    ‘De heerlijke humor en horror van dichter Frank Koenegracht’, column in het maandblad Meervoud, nr. 114, februari 2006.  

19.    Dichtbundel Gestolen lucht, dertig gedichten gevolgd door ‘De navolging van Charles Baudelaire’, Gent : PoëzieCentrum, 76 pp. 2006.

20.    Essay ‘Ramon tussen de Tiber en de Acheron’, over de dichtbundel Rebuten van de dichter Renaat Ramon in het tijdschrift Nieuwzuid, nr. 24, 6^de jaargang, p. 38-46, 2006. 

21.    Drie gedichten ; ‘Een oude Leviathan’, ‘Een witte Groenlander’ en ‘Een hondenmaaltijd met meelballen‘ in ‘Het Liegend Konijn’, jaargang 5 nr. 1, januari 2007.

22.    ‘Christine D’haen en de Koetsier van de Dood’, column in het maandblad Meervoud, nr. 132, december 2007. 

23.    Zeven gedichten ; ‘Een mysterieus doek van Caspar David Friedrich’, ‘Een dik Duits boek’, ‘Een kus(t)weg van Boulogne naar Calais’, ‘Een dagdroom aan zee, hoog en droog, op de dijk van Castricum’, ‘Een apologie van George Steiner’, ‘Een boerenkeuken of Streuvels vrijt’ en ‘Een imaginair museum zonder een zweem van charlatanerie’ in Nieuwzuid, driemaandelijkse discursieve machine voor cultuurkritiek en amusement, nr. 29,  jaargang 8,  p. 18-24, 2008.

24.    ‘Bruxelles, une serre chaude’, notities over mijn jarenlange verblijf als balling in Schaarbeek (Brussel), in Septentrion, p. 48-55, 37^e année, 3^e trimestre, 2008.  

25.    ‘Een lijst van mijn nog niet gestrande en verzonken schepen en andere platboomde boten uit mijn rijk maritiem verleden’, gedicht in het Zeeuwse tijdschrift Ballustrada, jaargang 22, nr. 1 en 2, p. 52-53, 2008. Dit gedicht werd eerder gepubliceerd in het maandblad Meervoud nr. 134, februari 2008.   

26.    ‘Brief aan de dichteres Jo Gisekin’ in het boek Zo, denk ik wordt liefde weer nieuw , Leuven : Uitgeverij P, p.118-123, 2008. 

27.    Het gedicht ‘Een verloren paradijs’, bij het gelijknamige schilderij van Emil Nolde uit 1921, in het tijdschrift Kluger Hans, 1^ste jaargang nr. 2, p. 5, zomer 2009.

28.    Het gedicht ‘Een bolsjewistische fanfare’ in het tijdschrift Kruispunt, nr. 198-199,  p.3, maart 2009. Dit gedicht werd ook gepubliceerd in het maandblad Meervoud, nr. 148, juni-juli 2009.

29.    Essay ‘De stem van een nog niet gedoofde Russische ster’ over de Russische dichter Osip Mandelstam in het tijdschrift TeKos, nr. 134, p. 4-7, mei 2009.   

30.    Vier gedichten; ‘Een reis door het leven van Isaak Babel’, ‘Een gouden herfstdag’, ‘Een slapeloze nacht op Sicilië’ en ‘Een compositie voor een orgel met vier klavieren’ in Het Liegend Konijn, jaargang 7 nr. 2, p. 45-49, oktober 2009.

31.    Essay ‘Het wonderlijke woordenweb van Hubert van Herreweghen’ (nog niet gepubliceerd, werd reeds geweigerd door de Poëziekrant en Ons Erfdeel), januari 2010. 

32.    Het gedicht ‘Een openlijk vermaan aan Eriek Verpale’ geplaatst op de website van Deus ex Machina (www.deusexmachina.be) op 20 april 2010.

33.    Het gedicht ‘Een klein eiland op een glaciaal meer’, ondertitel :  een klein kitschgedicht, gepubliceerd in de Mededelingen van het Centrum voor Documentatie & Reëvaluatie, nr.  160, p. 2, 30 juni 2010.

34.    Het gedicht, ‘Een bende engelen ontsnapt uit de Engelenburcht’ in de Poëziekrant, jaargang 34 nr. 4, p. 44 en 45, juni-juli 2010.    

35.    Het gedicht ‘Een ode aan Richard Minne’ in het boek Om Gent gedicht, samengesteld door Guido Lauwaert, Tielt : Uitgeverij Lannoo, p. 83, 2010.     

                                                                                    Hendrik Carette

 

Panorama van de Vlaamse republiek der letteren gezien

vanuit de korf van mijn laag zwevende luchtballon

 

 

Un homme qui n’aime pas les livres est une sorte de monstre. Un homme qui substitue les livres à la vie est, lui aussi, une sorte de monstre.

Gabriel Matzneff, Le Taureau de Phalaris

 

Roland Jooris ; de tuinman van Laarne, de aristocraat van de Leie, en hij schrijft met een zeer fijn potlood.

 

*

 

Patrick Lateur; almaar hard labeur in de antieke wereld van de grote klassieken of onze goede Ouden.

 

*

Luc Devoldere; jezuïtische jongeling met jansenistische trekjes. Goede orator, kan dan ook dienst doen als hogepriester van het Woord. Weet veel, maar niet alles over Marguerite Yourcenar.

 

*

Mark Insingel; één van de weinige bewoners van het Antwerpse vaderland die de bekrompenheid van dit vaderland ook wel eens achter zich laten.

 *

Paul Claes; onze Vlaamse Umberto Eco. Geen familie van Ernest Claes. Schrijft tegenwoordig geestige gelegenheidsgedichten voor het weekblad Knack die verder geen enkel literair belang hebben. Of hoe een linguïst toch ook weer laag kan vallen.

 *

 Frans Deschoemaeker; heeft de onderhuidse lach van de landjonker behouden, maar leidt al bij al een zeer burgerlijk bestaan in het oude Oudenaarde.

 *

 Gaston Durnez; wordt elk jaar een jaartje ouder, maar ondervindt van dit feit als fijne, eerder  ongevaarlijke, humorist en groot bewonderaar van Chesterton niet echt last.

 *

 Dirk van Bastelaere; Vlaams poëticaal genie zonder die zo geniepige valse bescheidenheid of in het Frans : ce n’est pas la modestie qui l’étrangle. Heeft met zijn beruchte bloemlezing Hotel New Flandres in elk geval wel een daad van rechtvaardigheid gesteld.

 *

 Robin Hannelore; peutert nog altijd voort in Grobbendonk (ligt in de stille Kempen).

 *

 Frans Depeuter; maakt opnieuw heibel in het stille Kempenland.  

 *

 Jean-Pierre Dumoulin; staat voor een serieus dilemma : nog drinken en niet meer schrijven of niet meer drinken en wel schrijven.

 *

 Hedwig Speliers; vindt gelukkig elke keer weer een gloednieuwe dada (na Johan Daisne, Gerard Reve en Stijn Streuvels is het nu Maurice de Guérin), maar is beslist geen dadaïst.

 

Wilma (eigenlijk Wilhelmina Johanna) Stockenström; hier verdwaald als mijn geliefde Zuid-Afrikaanse dichteres (alleen al die mooie voornaam) is een beetje bijziend maar ziet soms helderder dan Antjie Krog.

 

*

Herman Brusselmans; nooit een mooie jonge god geweest, wel altijd een rauwe humorist met hilarische onderbroekenhumor (dit niet geheel terzijde, zoude ik denken).

 *

Stefan Hertmans; heeft een directe telefoonlijn met de stad Miletet en het dorp Merelbeke, heeft een directe lijn met zijn schoonvader, de bebaarde almaar lachende professor H. Bousset. 

 

Jan van der Hoeven; virtuoos van de taal, schreef scherpe pikante epitafen maar is alsnog gezwicht voor zijn eigen grafgedicht.

 *

 Leopold M. van den Brande; een dode mythe, maar leeft nog voort als een zeldzame Mechelse koekoek.   

 *

 Kristien Hemmerechts; geen gewone nudiste, poseerde toch ooit naakt voor haar zelfs niet geschokte of zelfs niet opgehitste lezers en lezeressen.

 *

 Monika van Paemel; wel een Belgische barones, helaas geen Vlaamse gravin.

 *

 Hugo Brems; de Leuvense professor bij de Leuvense stoof met zijn twee knappe dochters. Heeft Patricia de Martelaere driemaal verraden. 

 *

 Charlotte Mutsaers; charmante originele dame die soms resideert in de witte badstad Oostende. Elke keer dat ik daar op de zeedijk kreeft eet, denk ik aan haar en haar heerlijke kreeftenboek Koetsier Herfst.

 *

Aleidis Dierick; de dichtende dame die tijdens de tweede wereldoorlog zo graag een verpleegster aan het Oostfront was geweest. 

 *

Roger M.J. de Neef; een notoir jazzkenner, maar een koele  zeer cerebrale dichter.

 *

 Alain Delmotte; de grote premiejager in die zo noest wroetende provincie aan de zoom van de zee. 

 *

 Raf Seys; werd onlangs gesignaleerd in Koekelare als le roi du village.

 *

 Patricia de Martelaere; vergeten minnares, vergeten schrijfster, vergeten martelares op het altaar van de Vlaamse mediocriteit.

 *

 Benno Barnard, zoon van een dichtende dominee en een zwaar gebelgde Nederlander of een Nederbelg die boos blijft omdat hij geen Engelsman of een echte oude Belg kan worden. Heeft gedichten van de Friese dichter Tsjêbbe Hettinga in een fris en helder Nederlands vertaald.

 *

 Henri-Floris Jespers; minstens één eeuw te laat geboren, had moeten leven in de negentiende eeuw in Parijs. Ik zie hem zo al copieus dineren met Victor Hugo of  Honoré de Balzac, maar toch vooral ook met die zo giftig roddelende en geestige gebroeders Edmond en Jules de Goncourt.

 *

Geert van Istendael; aristocratisch gedreven Brusselaar, maar houdt paradoxaal genoeg van dikke Duitse worst en van de voormalige D.D.R. (niet te verwarren met de Dietse Democratische Republiek).

 *

 Leonard Nolens; zeer monomaan dichter, al bij zijn leven heilig verklaard, bewierookt, gebalsemd en puur vergeestelijkt. Tussen Henric van Veldeke en Leonard Nolens waren de eeuwen doordrongen van een mystieke Limburgse stilte.

 *

 Paul de Wispelaere, de kleine reus van Maldegem, verschuilt zich als literaire smokkelaar al vele jaren in die grensstreek waar smokkelaars thuis zijn. 

 *

Hubert van Herreweghen; wijze nestor die evolueerde van Gezelliaan naar een verlate postmodernist. Of de dichtende landsman van ’t Brabants land.

 *

 Renaat Ramon; heeft opnieuw het vierkant uitgevonden, de kubus, en het vierkant in het vierkant. En ook de edele en onedele metalen kennen geen geheimen meer voor deze zoeker die al veel gevonden heeft.  

 *

 Herman J. Claeys; let op die beginletter van zijn tweede voornaam die niemand kende, die bijna niemand kon verklaren. 

 

 *

 Luuk Gruwez; gezellige dichter die in het gezellige Hasselt rondwaart, waar iedereen tot ver buiten deze bronsgroene provincie deze lange slungelachtige dichter zo gezellig vindt.

 *

 Patrick Conrad; sliep ooit met de mooie filmdiva Charlotte Rampling, maar slaapt nu al jaren toch voornamelijk met zichzelf.

 

 *

Adriaan Peel; monnik of dichter? Botanist of boeddhist? Geen probleem, hij is al in het Nirwana.

 *

 Piet Thomas; de letterlievende priester bij wie ik niet zo graag zou willen biechten.

 *

Lucienne Stassaert; houdt van haar poezen en van haar Hadewijch. Niets menselijks is deze schrijvende poes vreemd. 

 *

Bart Vonck; een querulant met een paar vonken, maar te weinig spatten.

 *

 Ben Klein; de harde naakte waarheid is al hoorbaar in zijn naam.

 *

Koen Stassijns; zwaar geparfumeerde epigoon die de brute pech heeft dat Herman de Coninck al jaren dood is.

 *

 Willie Verhegghe; sympathieke man die eigenlijk een Flandrien of een hard rijdende wielrenner in de Hel van het Noorden had willen zijn, maar dan zonder doping.

 *

 Mark Meekers; veelvuldig literaire prijzenwinnaar, maar helaas niet echt een groot dichter, wat nogmaals bewijst hoe onbekwaam onze Vlaamse literaire jury’s zijn.

 *

 Tom Lanoye; verblijft nu en dan graag in het heerlijke subtropische Zuid-Afrika, niets ongewoons, gewoon een homofiel bij de bruinmense. (Grapje, flauw grapje)

 *

 Rob Goswin; verkocht ooit een paar druppels van zijn bloed in een doosje. Sindsdien kent hij de eeuwige liefde en kennen wij de verlossing.

 *

Claude van den Berge; diep onder het ijs vloeit zijn alles zuiverende woordrivier.

 *

Erik Spinoy; academicus die leeft van de tranen van Trakl en ook de kussen van Suzette en de  Umnachtung van Hölderlin zijn hem zeer vertrouwd.

 *

 Max Kazan; heeft Jack Kerouac overleefd, maar heeft hem helaas nooit ontmoet.

 *

Lut de Block; wandelde ooit samen met haar dochter op de Meir in Antwerpen en schreef daarover een mooi ontroerend gedicht.

 *

Charles Ducal; kent als geen ander het korset van het huwelijk en de hinderlijke dwangbuis van de rijmende poëtentaal.

 *

 Mark van Tongele; sympathieke dichter die heel snel woorddronken wordt. Heeft geneeskunde gestudeerd, maar kan ook zichzelf niet genezen.

 *

 Serge Largot; woont nu op de Nederlandse Antillen. Of een vergeten Bruggeling beland bij vergeten bosnegers.

 *

Bert Popelier; een literaire dwerg op veel te hoge plastische poten. 

 *

Ivo Michiels; een Antwerpse kosmopoliet die in het zuiden van Frankrijk woont, meer bepaald in de landsstreek die door Julius Caesar en zijn tijdgenoten als de provincie werd omschreven. 

 *

Joris Denoo; schrijft al te veel en al te snel en kreeg daardoor dan ook al heel vroeg een zeer witte (witgrijze) haardos.

 *

 Jozef Deleu; een omhooggevallen onderwijzer die een machtige cultuurpaus werd.

 *

 Gwy Mandelinck; gelooft en droomt waarlijk dat hij een groot dichter is, maar helaas  nee, o nee, ’t is helaas niet zo.   

 *

Frank de Crits; het Dichtertje woont en leeft in Ukkel als onze kleine Jan van Nijlen.

 *

Frans Denissen; deze gekastreerde engel kent goed Italiaans en schreef dan ook ‘een roman zonder fictie’ over de vrouwen van Mussolini.

 *

Pjeroo Roobjee; kleurrijk schilder van zeer geestige woorden en beestig geestige taferelen die getuigen van een tuberculeuze, bewust crapuleuze, hogere en dus zeer zwarte humor.

 *

Frank Albers; was even in het Amerikaanse Beatland, maar heeft helaas ook nooit Jack Kerouack ontmoet.

 *

Eriek Verpale; goede verteller en brievenschrijver die maar al te graag koketteert met zijn joodse origine (zijn grootmoeder zou een joodse uit Litouwen zijn), maar als hij een Jood is, dan ben ik een Fransman.  

 

Hendrik Carette,

Pinksterzondag 2010